Πάμε να γνωρίσουμε τους τρείς τύπους διαβήτη – πώς εκδηλώνονται και ποια διατροφικά μοντέλα πρέπει να ακολουθήσουμε.
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
Χαρακτηρίζεται από αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος με αποτέλεσμα την πλήρη έλλειψη ή την ελάχιστη έκκριση ινσουλίνης.
Η απώλεια αυτή συνεχίζεται και μετά την κλινική εκδήλωση της νόσου, με ρυθμό που ποικίλει από άτομο σε άτομο μέχρι την πλήρη καταστροφή όλων των β-κυττάρων .
Η αιτία της αυτοάνοσης καταστροφής των β-κυττάρων είναι η αλληλεπίδραση περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων.
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι η συχνότερη μορφή διαβήτη σε παγκόσμια κλίμακα. Παλιότερα ονομάζονταν μη-ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης ή διαβήτης των ενηλίκων.
Ο διαβήτης τύπου 2 χαρακτηρίζεται από ισχυρή κληρονομική προδιάθεση επιπλέον εξαρτάται κυρίως από την παχυσαρκία (κυρίως κεντρική κατανομή του λίπους) και η έλλειψη σωματικής άσκησης.
Επίσης η συχνότητα της νόσου αυξάνει σημαντικά με την πρόοδο της ηλικίας.
Διαβήτης Κυήσης
Εμφανίζεται κυρίως κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο της κυοφορίας, όταν οι συγκεντρώσεις των ορμονών που ανταγωνίζονται τη δράση της ινσουλίνης στο αίμα είναι υψηλές.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ
- Ύπαρξη των κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη (πολυουρία, πολυδιψία, ανεξήγητη απώλεια βάρους) και τυχαία γλυκόζη πλάσματος (ανεξάρτητα από την ώρα του προηγούμενου γεύματος) >200 mg/dl .
- Γλυκόζη νηστείας πλάσματος ≥ 126 mg/dl (νηστεία διάρκειας τουλάχιστον 8 ωρών).
- Γλυκόζη πλάσματος 2 ώρες μετά τη χορήγηση 75 g γλυκόζης ≥ 200 mg/dl.
Η επιβίωση των ατόμων με διαβήτη τύπου 1 εξαρτάται από τη χορήγηση ινσουλίνης. Σε ορισμένους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ευγλυκαιμίας όταν παρά τη χορήγηση υπογλυκαιμικών δισκίων η ρύθμιση του διαβήτη δεν είναι ικανοποιητική ή σε καταστάσεις στρες.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1
Η συνολική ποσότητα υδατανθράκων σε κάθε γεύμα και γευματίδιο (snack) είναι ο παράγοντας που καθορίζει τη δόση προ-γευματικής ινσουλίνης ταχείας δράσης και την ακόλουθη μετα-γευματική γλυκαιμική απόκριση
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2
Η βελτίωση στον έλεγχο του διαβήτη έχει αποδοθεί στη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης και στη μέτρια απώλεια βάρους ακόμη και αν δεν επιτευχθεί υγειές βάρος.
Η απώλεια βάρους, ειδικά όταν πρόκειται για ενδο-κοιλιακό λίπος, μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Στα σύγχρονα διαιτολόγια για τον διαβήτη, οι υδατάνθρακες δεν απαγορεύονται και έχουν τη θέση τους σε ποσοστό 40-55%. Απλά, συστήνονται πλέον τρόφιμα υψηλά σε ίνες και με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Τρόφιμα όπως η πατάτα, το ψωμί και τα ζυμαρικά ενσωματώνονται στο συνολικό διαιτολόγιο, χωρίς να θεωρούνται «διατροφικό λάθος». Ακόμη και τα απλά σάκχαρα συστήνονται σε ποσοστό έως 10%.
Παρακάτω παρουσιάζονται κάποια κοινά τρόφιμα και ο γλυκαιμικός του δείκτης:
|
ΤΡΟΦΙΜΑ |
ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ |
|
Ψωμί πολύσπορο |
43 |
|
All Bran (δημητριακά) |
38 |
|
Ψωμί Άσπρο |
70 |
|
Cornflakes (δημητριακά) |
81 |
|
Ρύζι άσπρο (βρασμένο) |
64 |
|
Μακαρόνια βρασμένα (20 λεπτά) |
61 |
|
Ρύζι basmati βρασμένο |
58 |
|
Μακαρόνια βρασμένα (5 λεπτά) |
38 |
|
Πατάτα ψητή |
85 |
|
Μπανάνα άγουρη |
30 |
Τα λιπαρά οξέα
Η μειωμένη και ποιοτικότερη πρόσληψη λιπαρών την αντικατάσταση των «κακών» λιπαρών, συστήνεται η πρόσληψη μονο- και πολυακόρεστων λιπαρών, και μάλιστα στις τελευταίες συστάσεις προτείνεται ακόμα και η υψηλότερη θερμιδική συμμετοχή των λιπαρών, εις βάροςτων υδατανθράκων, αρκεί να γίνεται μέσα από την υψηλότερη πρόσληψη ελαιολάδου και ωμέγα- 3 λιπαρών, κρατώντας έξω από τη δίαιτα τηγανητά τρόφιμα, αρτοσκευάσματα, (κρουασάν, κουλούρια, κράκερ, κέικ κ.ά).
Και τέλος λίγα λόγια για τις…
Πρωτεΐνες
Διαιτητική πρόσληψη πρωτεΐνης για τον υγιή πληθυσμό (15-20%), αρκεί να είναι φυσιολογική η λειτουργία των νεφρών.
Ο διαιτολόγος πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη συνολική κλινική εικόνα του διαβητικού όταν πρόκειται να συστήσει πρόσληψη πρωτεΐνης. Γιαυτό το λόγο τα διαιτολόγια είναι εξατομικευμένα.
Τέλος, μπορούμε να καταναλώνουμε οποιαδήποτε γλυκαντικά χωρίς θερμιδική αξία με σύνεση ,όπως η σακχαρίνη, η ασπαρτάμη κ.ά.
